Na het inbouwen van kasten voor vleermuizen en vogels ben je veelal, voornamelijk bij deelname aan een SMP, verplicht om deze ook te monitoren. De vraag is altijd of de kasten in gebruik worden genomen en door welke soort.
In opdracht van een woningbouwvereniging hebben wij afgelopen maand kasten geïnspecteerd om te kijken of deze bezet waren. Het betroffen kasten die waren ingebouwd in 2022 en 2023 voor gierzwaluwen, huismussen en gewone dwergvleermuizen. Het waren verschillende soorten verblijven zoals standaard inbouwkasten en maatwerk zoals invliegopeningen achter boeiboorden.
De inspectie is uitgevoerd op een ladder dan wel hoogwerker, waarbij met een endoscoop in de kasten kon worden gekeken. Veel nestmateriaal betekent bezet door een huismus, enkele takjes betekent bezet door een gierzwaluw, alleen wat keutels betekent een rustplaats. Voor vleermuizen hebben we gezocht naar keutels op de grond onder de kasten en in de invliegopening. Daar waar mogelijk hebben we gezocht naar hangende dieren. Inspectie in vleermuiskasten die onderling verbonden zijn blijkt nog erg lastig, zoeken naar hangende dieren is hier dan ook, behalve bij de entreesteen, eigenlijk niet mogelijk.
Afbeelding 1. Inspectie van een vleermuiskast met een endoscoop.
De resultaten hebben ons verrast, 73% van alle kasten waren bezet. Van de inbouwvoorzieningen voor huismussen was 72% bezet. Inbouwvoorzieningen voor gierzwaluwen 91%, echter waren deze vaak in gebruik door andere vogels (huismussen, spreeuwen en mezen). De openingen aan de onderzijde van gootbetimmering voor gierzwaluwen was moeilijk te inspecteren, echter zijn hier nooit sporen aangetroffen. Zwaluwkommen waren voor 60% in gebruik genomen. De vleermuiskasten waren voor 72% in gebruik genomen. De vleermuisvoorzieningen waarbij de invliegopening achter de boeiboorden zaten waren erg lastig te inspecteren met de endoscoop. Keutels waren hier wel op de grond te vinden, mits de bewoners de stoep niet hadden geveegd. In één kast zijn vijf rustende vleermuizen aangetroffen.
Afbeelding 2. Vleermuizen in een inbouwkast.
Een dergelijke inspectie zegt natuurlijk nog niet alles en is slechts een momentopname. Het zegt nog niks over het exacte gebruik van de kast. Bijvoorbeeld hoe vaak de voorziening gebruikt wordt, door welke vleermuissoort de kast gebruikt wordt en of de voorziening voldoende compenseert voor het verdwijnen van de oude verblijfplaats. Het feit dat een groot deel van de kasten gebruikssporen heeft is goed om te ze zien.
Opmerkelijk was wel de aanwezigheid van vleermuiskeutels in drie inbouwkasten van gierzwaluw.
Zie ook: (Grote) verbouwing en bescherming van gebouw bewonende soorten