Het ruikt een beetje naar ziekenhuis, maar ook zoetig, niet onaangenaam. Hoe verser hoe scherper je het in je neus voelt. Bevergeil is een geur die je niet meer vergeet als je het geroken hebt. Voor een ecoloog zijn deze geurmerken, een hoopje gras/modder met bevergeil heel erg nuttig. Het zegt iets over het gebruik van een gebied door bevers. In de winter (dec – jan) legt de bever namelijk vrijwel alleen op de grens van zijn territorium een geurmerk. In het voorjaar legt hij deze geurmerken echter door zijn gehele territorium neer om zo andere jonge bevers, die opzoek zijn naar een eigen territorium, te laten weten dat die van hem bezet is. De periode van onderzoek gericht op territoriumgrenzen is dus beperkt. Het werken in deze bladloze-periode heeft ook veel voordelen, omdat het vinden van holen, burchten en andere sporen dan een stuk makkelijker is.
Figuur 1. Het hoopje op de foto is een geurmerk van modder en gras. Foto: Isebel Dijkgraaf.
Door de geurmerken, en overige beversporen, in kaart te brengen kan de territoriumgrens worden bepaald. Hiermee kan vervolgens een schatting worden gemaakt van het aantal bevers binnen een bepaald gebied. Door dit herhaaldelijk te doen kan de ontwikkeling van de beverpopulatie worden onderzocht.
Bij Silvavir doen we regelmatig onderzoek naar bevers met verschillende doelen, zoals waterveiligheid in relatie tot graverij in de primaire waterkerende dijken. Waar bevinden de huidige territoria zich langs een watergang. Waar ligt de burcht, en hebben ze een veilige en droge plek om te zitten als het water stijgt zonder dat dat voor problemen bij de waterschappen zorgt?
Figuur 2. Hoogwatervluchtplaats, burcht op zandbult in gebruik bij hoog water. Foto: Isebel Dijkgraaf.
Voor waterschap Rijn en IJssel mochten we recent het Pannerdens kanaal onderzoeken op het voorkomen van de twee grootste gravers van ons land. Vara’s Vroege Vogels maakte er een item over. Kijk het hier terug.
Ook (potentiële) overlast door overstroming van een sloot of beek door het bouwen van dammen is eveneens aanleiding voor ons om op pad te gaan. Maar waarom bouwt de bever op precies die plek telkens een dam? Om de ingang van zijn hol onderwater te zetten zodat er geen predatoren in kunnen komen? Om zijn voedsel (bomen) op de oever onder water te zetten zodat hij hier beter en veiliger bij kan komen? Dit zijn allemaal vragen die regelmatig naar voren komen tijdens het onderzoek.
Figuur 3. beverdam. Foto: Isebel Dijkgraaf.
De bever is Europees beschermd en deze status zorgt ervoor dat er bij planologische ontwikkelingen rekening gehouden moet worden met zijn aanwezigheid. We inventariseren daarom met regelmaat plangebieden en bepalen daarbij de functie van het gebied voor bever en de effecten die de planvorming mogelijk heeft op de soort. Hierbij maken veelvuldig gebruik van waadpakken maar ook van onze kajak om lastig te bereiken gebieden te kunnen inventariseren. Soms het nodig om ook onder de waterlijn onderzoek te doen en vind je ons met wetsuits, snorkelspullen en prikstokken langs de waterkant.
Figuur 4. In de kajak opzoek naar burchten, wissels, holen en geurmerken. Foto: Isebel Dijkgraaf.
Tijdens deze verschillende onderzoeken komen we veel mooie dingen tegen. Zie hieronder een kleine greep uit de onderzoeken.
Figuur 5. Burcht aan beek. Foto: Isebel Dijkgraaf.
Figuur 6. Populierenbos met natte voeten en vraat aan bomen. Foto: Isebel Dijkgraaf.
Figuur 7. Oeverhol in beek. Foto: Isebel Dijkgraaf.